Co oznacza fair trade?
Termin fair trade w dosłownym tłumaczeniu oznacza “sprawiedliwy handel” i tłumaczenie to adekwatnie oddaje sens tego określenia. Polska wersja nie jest jednak raczej stosowana – używa się angielskiej nazwy, także do oznaczania produktów i organizacji spełniających kryteria fair trade.
Istotą fair trade jest wyrównanie szans producentów żywności z ubogich rejonów świata z szansami ich globalnych partnerów handlowych. W tym kontekście pojawia się termin “globalne Południe” określające słabe ekonomicznie państwa południowe, eksploatowane przez bogate państwa północne (czyli np. kraje Europejskie).
Północ vs. Południe
Istniejące obecnie relacje gospodarcze północy z południem są pokłosiem kolonializmu i, jak wskazuje wielu krytyków, kontynuują te same praktyki innymi metodami. Wolny rynek nie okazał się lekarstwem na istniejące bolączki, a jedynie je utrwalił. Ubodzy rolnicy w nierozwiniętych krajach nie mają żadnej sensownej pozycji negocjacyjnej w rozmowach z międzynarodowymi korporacjami, które są odbiorcami ich plonów. Korporacje te narzucają niesprawiedliwe warunki i osiągają krociowe zyski m.in. dzięki temu, że rolnikom płacą bardzo mało. Dlatego jednym z kluczowych pojęć w fair trade jest sprawiedliwość – podział dóbr w ramach globalnej gospodarki ma być sprawiedliwy.
Jak to osiągnąć? Obecnie południowi producenci surowców, z których wytwarzane są drogie towary na rynek zachodni, często żyją w biedzie. Bez perspektyw, codziennie niszcząc sobie zdrowie pracą w złych warunkach, a w zamian nie mogąc sobie nawet pozwolić na wysłanie dzieci do szkoły. Przykładowo, jak podaje Fairtrade Polska, zarobki pracownika plantacji kawy to ok. 2 zł dziennie. Oznacza to, że z każdej zamówionej w restauracji filiżanki kawy trafia do niego kilka, a maksymalnie kilkadziesiąt groszy. Wystarczy to zestawić z ogromnymi zyskami globalnych marek zajmujących się dystrybucją kawy i prowadzeniem kawiarni, żeby zauważyć, że coś tu jest nie w porządku.
Na świecie istnieje mnóstwo niezależnych, odrębnych organizacji zajmujących się wdrażaniem zasad fair trade. Część z nich udziela swojego certyfikatu firmom i produktom, które spełnią określone kryteria sprawiedliwego handlu. Organizacje te współpracują ze sobą, tworząc sieci fair trade, których celem jest m.in. działalność lobbingowa na rzecz sprawiedliwego handlu.
Fair trade dla producenta i klienta
Działania organizacji fair trade skupiają się na dwóch biegunach rynku – z jednej strony na producentach, z drugiej na konsumentach. W przypadku producentów starają się one zapewnić im uczciwą cenę za dostarczane towary (taką, która nie tylko pozwoli utrzymać się producentowi, ale też jest wystarczająca dla prowadzenia produkcji zrównoważonej, ekologicznej), krótki czas oczekiwania na zapłatę, godziwe warunki pracy, nie zagrażające zdrowiu, wyrównanie płac kobiet i mężczyzn, eliminację pracy dzieci.
Po drugiej stronie są działania nakierowane na konsumentów. Tutaj odbywa się cała akcja edukacyjna, zwiększająca świadomość tego, skąd biorą się surowce do wytwarzania towarów oraz jakie realia ekonomiczne kreujemy kupując określone rzeczy. System certyfikacji oraz umieszczanie znaczków Fair Trade na produktach zgodnych z założeniami uczciwego handlu pozwalają klientom szybko i bez problemu wybrać z półki sklepowej towary tworzone z troską o człowieka, środowisko i lokalną społeczność.
Tagi: fair trade